Երկրաշարժերը տեղի են ունենում երկրակեղևի որոշակի զանգվածում կուտակված էներգիայի կտրուկ լիցքաթափման արդյունքում։
Երկրաշարժերը ըստ առաջացման բնույթի կարելի է դասակարգել երկու
խմբերի.
• Բնական
երկրաշարժեր
•Տեխնածին երկրաշարժեր
•Տեխնածին երկրաշարժեր
Բնական երկրաշարժերը կապված
են
տարբեր
պրոցեսների
հետ։
Հայտնի
են
տեկտոնական
շարժումներով
պայմանվորված
երկրաշարժեր,
հրաբուխների
հետ
կապված
երկրաշարժեր,
երկրակեղևում
կարստային
խոռոչների
փլուզման
հետևանքով
առաջացող
երկրաշարժեր
և
այլն։
Տեխնածին երկրաշարժերը կապված են մարդկային
գործունեության
հետ։
Օրինակ
ռազմական
կամ
արդյունաբերական
պայթյունների
հետևանքով
առաջացող
ցնցումները
կարող
են
շարժիչ
ուժ հանդիսանալ
ուժեղ
երկրաշարժի
համար։
Կամ
օրինակ
մեծ
ջրամբարի
կառուցումը
կարող
է
հանգեցնել
տվյալ
տարածքում
սեյսմիկ
ակտիվության
բարձրացման։
Նշված բոլոր տիպի երկրաշարժերից Հայաստանի տարածքում առավել ուժեղ և առավել տարածված են տեկտոնական երկրաշարժերը։
Նշված բոլոր տիպի երկրաշարժերից Հայաստանի տարածքում առավել ուժեղ և առավել տարածված են տեկտոնական երկրաշարժերը։
Երկրաշարժերը ըստ կանխատեսելիության կարելի է բաժանել
նույնպես
երկու
խմբի.
- Կանխատեսելի երկրաշարժեր
- Անկանխատեսելի երկրաշարժեր
Երկրաշարժերի կանխատեսում ասելով
նկատի
ունենք նրա
տեղի,
ուժգնության
և
ժամանակի
հավանականային
բնութագրերը։
Կանխատեսելի
համարվում
են
այն
երկրաշարժերը,
որոնք
իրենց
«ստեղծման»
փուլում
թույլ
են
տալիս
գրանցել
տարատեսակ
նախանշաններ։
Երկրաշարժերի
նախանշաններից
են՝
ստորգետնյա
ջրերի
մակարդակի
փոփոխությունները,
երկրամագնիսական
դաշտի
փոփոխությունները, ռադոն գազի
անոմալ
փոփոխությունները
և
այլն։
Անկանխատեսելի
են
համարվում
առանց
որևէ
նախանշանների
գրանցվող
երկրաշարժերը։
Մարդկային գործոնի դերը երկրաշարժին
Երկրաշարժի ավերիչ ուժից պաշտպանվելու նպատակով մարդիկ սովորում են կանխագուշակել երկրաշարժերը: Երկրաշարժագետները զբաղվում են երկրաշարժերի գրանցման, դրանց հաճախության ու հզորության ուսումնասիրման խնդիրներով: Նրանք ստացած տվյալներով ձգտում են կանխագուշակել երկրաշարժերի հավանական տեղն ու ուժգնությունը, խորհուրդներ տալիս երկրաշարժակայուն շենքեր ու շինություններ նախագծելիս:
Երկրաշարժի ավերիչ ուժից պաշտպանվելու նպատակով մարդիկ սովորում են կանխագուշակել երկրաշարժերը: Երկրաշարժագետները զբաղվում են երկրաշարժերի գրանցման, դրանց հաճախության ու հզորության ուսումնասիրման խնդիրներով: Նրանք ստացած տվյալներով ձգտում են կանխագուշակել երկրաշարժերի հավանական տեղն ու ուժգնությունը, խորհուրդներ տալիս երկրաշարժակայուն շենքեր ու շինություններ նախագծելիս:
No comments:
Post a Comment