Մարդու իրավունքները իսլամում

                              

Վերջ ի վերջո ինչ է մարդու իրավունքները։ Պարզապես կյանքի իրավունք կամ դա դեռ ազատության, արդարության իրավունքն է։ Հարցեր...
  Այսօր երևի ոչ-մեկ չի համարձակվի հերքել, որ կա մարդուն համապատասխան անօտարելի իրավունքներ, որոնք հանդիսանում են հաճախ դաժան վեճերի պատճառ։      Եթե մի քանի մշակույթ կենտրոնացված են ինդիվիդուալ իրավունքների և ազատության պահպանմանը, այդ դեպքում մնացածը ապպահովում են հասարակության գոյատևման միտքը։
  Իսլամը համաշխարհային երեք կրոններից մեկն է, որն առաջացել է VII դարում, Արևմտյան Արաբիայի Հիջազ քաղաքում: 2010թ.ի տվյալների համաձայն աշխարհում իսլամի հետևորդ են 1,3–1,8 մլրդ մարդ: Իսլամը համաշխարհային կրոն է, որի հիմքը Ղուրանն է:
Մահմեդականության հիմնադիրն արաբ Մահմեդ քարոզիչն է: Մահմեդականները Մահմեդին համարում են մեծ մարգարե: Մահմեդը, ուսումնասիրելով հուդայական և քրիստոնեական ուսմունքները, ստեղծել է իր՝ մահմեդական վարդապետությունը:
 Իսլամը հաստատում է իրավական հիմքը և իր մեջ մարմնավորում է էթիկական կոդեկսը, մարդու իրավունքների պաշտպանությանը ուղղված, նեռարյալ անվտանգ հասարակության մեջ ապրելու իրավունքները։ Նրա հիմնական սկզբունքները շարադրված են Ղուրանում:
Մահմեդականությունն իր գաղափարախոսության, բարոյախոսության, ծիսակատարության ու առասպելաբանության բազմաթիվ առանձնահատկություններով մոտ է քրիստոնեությանը և հատկապես հուդայականությանը: Մահմեդականությունը բաղկացած է իմանից և դինից:
Իմանի էությունը միաստվածության գաղափարն է: Մահմեդականությունը միայն Մուհամմեդին է համարում Աստծու առաքյալը: Մահմեդականները հավատում են հոգու անմահությանն ու հանդերձյալ կյանքին: Ըստ մահմեդականության՝ միայն իսկական մահմեդականը կարող է ակնկալել դրախտային թագավորություն, իսկ ոչ մահմեդականը դատապարտված է դժոխային տանջանքների:
Մահմեդականությունն ունի ընդարձակ ծիսական համակարգ, որտեղ մեծ նշանակություն է տրվում սովորույթներին, ավանդույթներին և տոներին:
Դինի առանցքը «հավատի սյուներն» են՝ հավատի դավանում, ամենօրյա հնգակի աղոթք, պարտադիր բարեգործություն, ուխտագնացություն սրբազան քաղաք Մեքքա, ծոմապահություն: Մահմեդականը պարտավոր է մասնակցել ջիհադին՝ հանուն հավատի պատերազմին, որին բնորոշ է ոչ միայն այլ երկրների զավթումը, այլև այլադավանների բռնի մահմեդականացումը: Բացի ուղղափառ մահմեդականությունից՝ սուննիզմից, առաջացել է նաև շիիզմը՝ որպես հակադիր հոսանք:
 Այդ բաժանումը տեղի է ունեցել VII դարում՝ Մահմեդ մարգարեի մահից հետո, երբ որոշվել է նրա հաջորդին ընտրելու սկզբունքը: Ըստ սուննիների՝ առաջնորդը պետք է ընտրվեր ողջ համայնքի համաձայնությամբ, իսկ շիաները պաշտպանում էին Մահմեդի դստեր ամուսնու՝ Ալիի և նրա սերունդների ժառանգական իրավունքները:
622 թ-ին Մահմեդը Մեքքայից գաղթել կամ փախել է Մեդինա: Օմար I խալիֆի օրոք այդ իրադարձության օրը հայտարարվել է Մահմեդական օրացույցի՝ փախուստի տարեգլուխ: Հիջրայի տարին դարձել է մահմեդական թվականության սկիզբը: Հիջրան լուսնային օրացույց է, որի տարին ունի 12 ամիս՝ մեկընդմեջ 30 և 29 օրերով:
XVIII դարում մահմեդականության մեջ առաջացել են միստիկական հոսանքներ, որոնցից ամենահզորը սուֆիզմն է (միստիկական սիրո միջոցով Աստծուն ճանաչելու ու նրա հետ միավորվելու տեսություն), որն արտացոլվել է նաև գրականության և արվեստի մեջ:
Ղուրանի տեսանկյունից, իսլամը - միակ ճշմարիտ կրոնն է, նրա հետևորդներն են բոլոր մարգարեները: Իսլամը վերջնական ձևով ներկայացվել է Մուհամմեդ մարգարեի քարոզների ժամանակ, ով ստացել է տեղեկություններ նոր կրոնի մասին Ղուրանի տեսքով:
 Ամեն անգամ ճշմարիտ հավատքը թարմացնելու համար, Աստվածուղարկում էր տարբեր ժողովուրդների մոտ իր առաքյալներին, այդ թվում Աբրահամին, Մովսեսին, Հիսուսին: Վերջին առաքյալը մարգարեներից Մուհամմեդն է, ով մարդկությանը բերեց իսլամը պարզ և անձեռնմխելի տեսքով:
 Մահմեդականները հավատում են, որ Մուհամեդի միջոցով, Աստված ուղարկել է նոր կրոնը՝ իսլամը ավարտուն տեսքով, ինչպես նաև Ղուրանը վերջին Աստվածային Հայտնությունը: Ըստ Իսլամի դրույթների, Մուհամմեդը – Աստծո վերջին առաքյալն է նրանից հետո առաքյալներ չեն լինի մինչև դատաստանի օրը: Ռազմաքաղաքական, տնտեսական, կրթական և այլ ձեռքբերումները մահմեդականների կողմից հանգեցրել է նրան, որ իսլամը դարձավ համաշխարհային կրոն, Մահմեդականների տեսանկյունից, Իսլամի ծագումը և զարգացումը առաջին հերթին կապված է Աստվածային հայտնութունից և ճակատագրից: Իսլամը դարձավ նոր քաղաքակրթության, նոր տիպի մտածողության, ապրելակերպի հիմքը, որոնք ազդել են մարդկության պատմության ընթացքում:

  Իսլամում նույնիսկ ճանապարհը, որից օգտվում են մարդիկ, ունի իր իրավունքները: Մարգարեն ասել է. «Ձեռնպահ մնացեք ճանապարհներին նստելուց»: Մարդիկ ասացին.«Ով Ալլահի առաքյալ, մենք միայն այնտեղ կարող ենք հավաքվել ու խոսել»: Եվ նա պատասխանեց. «Եթե պետք է անեք դա, ապա հարգեք ճանապարհի իրավունքները»: Նրանք հարցրեցին, «Եվ ո՞րն է ճանապարհի իրավունքը»: Նա պատասխանեց. «Թող իջացնի իր հայացքը, պատասխանի ողջույններին, բարիքն անի ու չարիքը արգելի»։
   Կենդանիները նույնպես ունեն իրավունքներ: Նրանց ցավակցելն ու լավ օգտագործելը մի ճանապարհ է նանց մեղքերի համար Ալլահի ներումը վաստակելու համար:
 Իսլամի առաքյալն ասել է. «Մի անգամ մի ճամփորդին սկսեց ուժեղ տանջել ծարավը: Նա մի ջրհոր գտավ, իջավ ու ջուր խմեց այնտեղից, իսկ երբ դուրս եկավ մի շուն տեսավ, որը մռութը հողի մեջ էր մտցնում ծարավի պատճառով: Այդ ժամանակ այդ մարդն ասաց. «Ծարավը այս շանը նույնպես տանջում է, ինչպես ինձ էր տանջում»: Ինչից հետո նա կրկին իջավ ջրհորը, ջրով լցրեց իր կոշիկն ու տվեց շանը, որ խմի: Ալլահը նվիրատրեց նրան մեղքերի ներումով» Այդ ժամանակ նրան լսող մարդիկ հարցրեցին. «Ով Ալլահի առաքյալ, մի՞թե մեզ տրվում է պարգև կենդանիներին լավ օգտագործելու համար»: Նա պատասխանեց. «Իհարկե: Պարգև տրվում է ամեն շնչավորի համար»
Իսլամը համարում է, որ կենդանիների վատ օգտագործումը՝ առանց սնունդի ու ջրի պահելը, տանջելը, Դժողք ընկնելու պատճառներ են:
   Իսլամի առաքյալ Մուհամեդն  ասել է. «Մի կին պատժվել է մի կատվի պատճառով: Նա փակել էր կատվին մինչ շունչը փչելը, և դրա համար պատժվել է Դժողքով: Ինչքան պահել էր, չէր կերակրել, ոչ ջուր էր տվել, ոչ էլ թույլ էր տվել, որ կատուն ինքն իրեն սնունդ հայթայթի»։

   Իսլամը հանդիսանում է որպես կրոն, ողջ մարդկության համար բաց։ Դա կյանքի մի այլ վիճակ է, որը երաշխավորում է մուտք մարդկությանը ամեն մի իրավունքին։